Khí hư bình thường có đặc điểm gì?

Tìm hiểu về khí hư như thế nào là bình thường? Khí hư bình thường có bị ảnh hường bởi nội tiết tố không? Làm sao để khí hư bình thường?

Tiến sĩ Mitchell (bác sĩ phụ khoa tại Keck Medicine) cho biết:⁽¹⁾ “Dịch tiết âm đạo là chất lỏng tiết ra từ các tuyến trong âm đạo và cổ tử cung. Sự tiết dịch âm đạo là rất bình thường và lành mạnh giúp cơ thể loại bỏ lớp tế bào cũ và các vật lạ tích tụ theo thời gian”.

Vậy, thực tế khí hư có phải là dịch tiết âm đạo không? Khí hư bình thường là gì, khí hư như thế nào là bình thường, Lavima sẽ giải đáp giúp bạn trong bài viết chi tiết dưới đây nhé!

I. Tìm hiểu chung về dịch tiết âm đạo

Dịch tiết âm đạo (huyết trắng) là hỗn hợp chất lỏng, tế bào và vi khuẩn có tác dụng bôi trơn và bảo vệ âm đạo. Hỗn hợp này liên tục được sản xuất bởi các tế bào của âm đạo, cổ tử cung và thoát ra khỏi cơ thể qua cửa âm đạo, thành phần cụ thể trong dịch tiết gồm có:

• Chất nhầy tiết ra từ tuyến cổ tử cung và tuyến Bartholin
• Chất lỏng đi qua thành mạch cung cấp máu cho cơ quan sinh sản
• Chất nhầy tiết ra từ tuyến bã nhờn của âm đạo
• Tế bào chết từ biểu mô âm đạo và cổ tử cung
• Các loại khuẩn lạc, bao gồm cả những vi khuẩn có lợi ngăn chặn mầm bệnh sinh sôi và duy trì độ pH âm đạo có tính acid.

Thành phần, số lượng của dịch tiết tiết ra khác nhau giữa các cá nhân và có thể khác nhau trong suốt chu kỳ kinh nguyệt cũng như trong suốt các giai đoạn phát triển bào thai. 

II. Vậy, khí hư là gì và khí hư bình thường là gì?

Khí hư chính là dịch tiết âm đạo đã bị nhiễm bệnh lý, cũng chính là huyết trắng nhưng có kèm theo yếu tố vi khuẩn, vi nấm gây hại. Do đó, khi nhắc đến khí hư, người ta thường nghĩ đến các triệu chứng thay đổi bất thường của dịch tiết âm đạo.

Cũng vì thế, trong y khoa, không có khái niệm khí hư bình thường. Vì thực chất đây là khái niệm sai do bị nhiều người nhầm lẫn với huyết trắng bình thường. Khi nói đến khí hư tức là nói đến dịch tiết âm đạo (huyết trắng) đó đã bị nhiễm bệnh lý, đã bất thường và không thể bình thường được.

Do vậy, ở đây – trong khuôn khổ bài viết này khí hư bình thường được ngầm hiểu là tình trạng huyết trắng (dịch tiết âm đạo) bình thường.

III. Khí hư bình thường qua các giai đoạn phát triển của cuộc đời

Khí hư bình thường (hiểu đúng là dịch tiết âm đạo) có thể loãng (loãng như nước) hoặc đặc, dính và có thể có màu trong, trắng hoặc trắng nhạt. Dịch tiết có thể có lượng lớn nhưng thường mùi có mùi nhẹ đến không có mùi và cũng không gây ngứa hoặc đau. Một phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có thể tiết ra 1,5g (nửa đến một thìa cà phê) dịch tiết mỗi ngày.

Trong quá trình kích thích và quan hệ tình dục, lượng chất lỏng trong âm đạo tăng lên do các mạch máu xung quanh âm đạo bị ứ đọng. Sự ứ máu của các mạch máu này làm giảm khả năng thấm qua thành âm đạo của chất lỏng dẫn tới tăng thể tích dịch tiết âm đạo

Dịch này có độ pH trung tính, do đó việc tăng sản xuất chất dịch này có thể chuyển độ pH âm đạo sang pH trung tính 1 cách tạm thời. Thành phần và lượng dịch tiết âm đạo thay đổi giữa các giai đoạn phát triển khác nhau như sau:

1. Đối với các bé gái sơ sinh

Ở trẻ sơ sinh dịch âm đạo sinh lý đôi khi xảy ra trong vài ngày đầu sau khi sinh. Điều này là do em bé tiếp xúc với estrogen từ người mẹ khi còn trong tử cung. Dịch tiết âm đạo ở trẻ sơ sinh có thể có màu trắng hoặc trong, có kết cấu nhầy, hoặc có thể có máu do nội mạc tử cung bong ra.

2. Đối với bé gái trước tuổi dậy thì

Âm đạo của bé gái trước tuổi dậy mỏng hơn và có hệ vi khuẩn khác (chủ yếu là các loài tụ cầu, ngoài ra còn có một loạt các vi khuẩn kỵ khí, enterococci, E. coli và lactobacillus). Do đó, dịch âm đạo ở bé gái trước tuổi dậy thì là rất ít với độ pH từ trung tính đến kiềm (dao động từ 6 đến 8). 

3. Đối với bé gái ở tuổi dậy thì

Ở tuổi dậy thì, hormon estrogen bắt đầu được sản xuất bởi buồng trứng. Ngay cả trước khi bắt đầu có kinh 12 tháng dịch tiết âm đạo tăng về số lượng và thay đổi thành phần. Estrogen làm trưởng thành các mô âm đạo và làm tăng sản xuất glycogen bởi các tế bào biểu mô của âm đạo.

Lactobacilli sử dụng glycogen làm nguồn thức ăn, chúng sẽ chuyển hóa glycogen thành acid lactic. Vì vậy độ pH của âm đạo và huyết trắng bình thường sau tuổi dậy thì dao động trong khoảng từ 3,5 đến 4,7.

4. Chu kỳ kinh nguyệt

Số lượng và tính chất của dịch tiết âm đạo thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt. Trong những ngày ngay sau kỳ kinh nguyệt, lượng huyết trắng rất ít, đặc và dính. Khi gần đến ngày rụng trứng, nồng độ estrogen tăng cao đồng thời làm tăng lượng dịch.

Chất dịch cũng thay đổi màu sắc và độ đặc trong thời gian này, trở nên trong và có độ đàn hồi. Sau khi rụng trứng, nồng độ progesterone trong cơ thể tăng lên, khiến lượng huyết trắng của âm đạo giảm. 

5. Thai kỳ

Khi mang thai, lượng huyết trắng tăng lên do nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể tăng lên. Khí hư lúc này có thể có màu trắng hoặc hơi xám, có thể có mùi mốc. Khí hư bình thường của thai kỳ sẽ không chứa máu hoặc gây ngứa. Độ pH của dịch khí hư khi mang thai có xu hướng acid hơn bình thường do tăng sản xuất acid lactic.

Môi trường acid này giúp bảo vệ âm đạo khỏi nhiều bệnh nhiễm trùng, tuy nhiên ngược lại nó cũng khiến phụ nữ dễ bị nhiễm nấm âm đạo hơn. 

6. Phụ nữ sau sinh

Dịch khí hư tiết ra có thể có màu đỏ và nhiều trong vài ngày đầu vì nó bao gồm máu và màng nhầy bề mặt lót tử cung khi mang thai. Chất dịch này thường bắt đầu ít dần và trở nên lỏng hơn và đổi màu từ nâu hồng sang trắng vàng. 

7. Mãn kinh

Với sự sụt giảm nồng độ estrogen đi kèm với thời kỳ mãn kinh, các mô âm đạo mỏng đi, kém đàn hồi, lưu lượng máu đến âm đạo giảm, các tế bào biểu mô bề mặt chứa ít glycogen hơn. Với sự suy giảm glycogen, hệ vi khuẩn âm đạo chứa ít lactobacilli hơn và độ pH dịch khí hư sau đó tăng lên trong khoảng 6,0-7,5. 

II. Khí hư như thế nào là bình thường?

Khí hư bình thường phải trong hoặc hơi trắng đục, không có mùi khó chịu và kết cấu của nó có thể thay đổi nhẹ trong suốt chu kỳ kinh nguyệt của bạn. Các đặc điểm cụ thể của khí hư bao gồm:

1. Màu của khí hư bình thường

Dịch âm đạo có màu trong, trắng đục hoặc trắng nhạt là tốt cho sức khỏe. Chất dịch màu vàng đậm, nâu, xanh lá cây hoặc xám có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng của khí hư bất thường hoặc vấn đề khác.

2. Khí hư tiết ra bao nhiêu là bình thường?

Một số người tiết ra nhiều khí hư, trong khi những người khác tiết ra ít hơn. Một số yếu tố như mang thai, sử dụng thuốc tránh thai hoặc rụng trứng có thể ảnh hưởng đến lượng dịch khí hư của bạn. Những thay đổi đột ngột về lượng khí hư bạn tiết ra có thể báo hiệu có điều gì đó không ổn.

3. Khí hư bình thường có mùi nhẹ đến không mùi

Đối với âm đạo khỏe mạnh, khí hư thường có mùi và mùi của mỗi người sẽ là khác nhau. Nhưng mùi khí hư bình thường không quá nồng hoặc khó chịu. Nếu bạn nhận thấy khí hư có mùi hôi tanh hoặc và kèm theo những thay đổi bất thường về kết cấu hoặc màu sắc bạn có thể đã bị nhiễm trùng âm đạo.

4. Khí hư bình thường kết cấu có độ dai dính

Khí hư từ lỏng, dính đến nhớt, đặc và nhão là điều bình thường. Nội tiết tố trong cơ thể bạn gây ra sự thay đổi này, nhưng các yếu tố như nhiễm trùng cũng có thể làm thay đổi tính chất của khí hư. Khí hư đặc, nhiều bọt hoặc kèm theo ngứa và thay đổi màu sắc có thể là dấu hiệu bạn bị nhiễm trùng.

III. Tính chất của khí hư bình thường có liên quan gì đến lượng hormon trong chu kỳ kinh nguyệt?

Chu kỳ kinh nguyệt bao gồm 4 giai đoạn chính: giai đoạn kinh nguyệt, giai đoạn nang trứng, rụng trứng và giai đoạn hoàng thể. Mỗi giai đoạn được đặc trưng bởi sự thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến môi trường âm đạo, dẫn đến những thay đổi rõ rệt về việc tiết khí hư.

1. Giai đoạn kinh nguyệt (Ngày 1 – 5)

Giai đoạn kinh nguyệt đánh dấu sự bong ra của niêm mạc tử cung, dẫn đến chảy máu kinh nguyệt. Kinh nguyệt là sự kết hợp của máu và chất nhầy cổ tử cung, có màu sẫm và đặc hơn .

2. Giai đoạn nang trứng (Ngày 6-13)

Sau giai đoạn kinh nguyệt, giai đoạn nang trứng được đặc trưng bởi nồng độ estrogen tăng cao, kích thích sự phát triển của nang trứng. Khí hư trong giai đoạn này có xu hướng tương đối ít và có thể có màu kem hoặc trắng . Khí hư thường dày hơn và ít có những thay đổi lớn hơn so với các giai đoạn khác.

3. Rụng trứng (Khoảng ngày thứ 14)

Rụng trứng là sự phóng trứng ra khỏi nang trứng. Giai đoạn này được đánh dấu bằng sự gia tăng sản xuất chất nhầy cổ tử cung, chất nhầy này trở nên trong suốt, co giãn và trơn hơn , giống như lòng trắng trứng. Loại dịch tiết này tạo điều kiện cho tinh trùng di chuyển, là dấu hiệu của việc tăng khả năng sinh sản và thường kéo dài trong vài ngày.

4. Giai đoạn hoàng thể (Ngày 15 – 28)

Sau khi rụng trứng, giai đoạn hoàng thể được đặc trưng bởi sự giải phóng progesterone. Khí hư trong giai đoạn này có thể trở nên đặc hơn và đục hơn. Một số người có thể thấy tiết dịch ít hơn trong giai đoạn này, trong khi có những người có thể cảm nhận thấy lượng khí hư vừa phải, không khác biệt nhiều.

IV. Khí hư bình thường có phải là dịch tiết kích thích?

Khí hư bình thường không phải là dịch tiết bị kích thích mà ở đây được hiểu như dịch tiết âm đạo hay huyết trắng. Cần phân biệt dịch tiết âm đạo với dịch tiết kích thích như sau:

• Mục đích chính của bất kỳ loại dịch tiết âm đạo nào là làm ẩm âm đạo. Tuy nhiên, ngay cả khi lượng dịch tiết ra ở mức cao nhất (khoảng thời gian rụng trứng), có thể không có đủ độ ẩm để quan hệ tình dục. Dịch tiết âm đạo thông thường đóng vai trò bôi trơn tự nhiên, nhưng âm đạo vẫn cần thêm độ ẩm cho quá trình quan hệ tình dục.
• Do đó mà khi bị kích thích tình dục, bộ phận sinh dục nữ trở nên căng đầy máu và các mạch máu giãn nở, để chất lỏng đi qua thành của nó. Các tuyến Bartholin và tuyến Skene đều tiết ra nhiều chất nhầy (dịch tiết kích thích). Chất bôi trơn này giúp cho sự thâm nhập dễ dàng hơn và giảm ma sát cũng như kích ứng khi quan hệ. 

Xem thêm: loại gel bôi trơn tốt nhất

V. Làm gì để khí hư bình thường?

Ngay cả khi bạn cẩn thận, nhiễm trùng âm đạo vẫn có thể xảy ra. Bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng bằng cách thực hiện những điều sau:

1. Vệ sinh cơ thể sạch sẽ

Để khí hư được bình thường chị em cần vệ sinh vùng kín sạch sẽ và đúng cách như:

• Tắm vòi sen thường xuyên bằng xà phòng lành tinh, dịu nhẹ, Không nên sử dụng bồn tắm bong bóng chứa nhiều chất tẩy rửa
• Tránh sử dụng thuốc xịt âm đạo và các sản phẩm có mùi thơm chứa nhiều hương liệu.
• Sử dụng khăn giấy vệ sinh màu trắng trơn để dễ dàng nhận ra các bất thường tại vùng kín.
• Sau khi đi vệ sinh, luôn lau từ trước ra sau, tránh vi khuẩn có hại từ hậu môn lan sang âm đạo.
• Rửa tay và lau khô tay trước khi chạm vào vùng âm đạo.
• Sau khi giao hợp, hãy cố gắng đi tiểu để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Sử dụng băng vệ sinh, băng lót không mùi hoặc mùi không quá nồng. Thay đổi băng vệ sinh thường xuyên, ít nhất 2 đến 3 giờ một lần. Tháo băng vệ sinh trước khi đi ngủ và thay vào đó là một miếng băng vệ sinh mới.

2. Tránh thụt rửa sâu

• Không nên thụt rửa trừ khi bác sĩ phụ khoa yêu cầu bạn làm trong những trường hợp nhất định. Việc thụt rửa không ngăn ngừa hoặc điều trị nhiễm trùng.
• Thay vào đó, chúng có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi, thay đổi cân bằng hệ vi sinh của âm đạo, gây kích ứng da hoặc gây nhiễm trùng âm đạo.

3. Chọn quần áo thoáng mát

• Mặc quần lót bằng cotton hoặc có lớp lót cotton giúp bạn thoáng mát hơn và khô ráo hơn. Quần áo từ nguyên liệu tổng hợp (như nilong) có thể gây ẩm ướt do không thoái được mồ hôi và gây kích ứng.
• Tránh mặc quần legging, quần bó sát khiến không khí không thể di chuyển làm vùng kín bí bách dễ sinh sôi vi khuẩn.
• Tránh mặc bộ quần áo ẩm ướt hoặc đã bị đẫm mồ hôi.

4. Duy trì lối sống khoa học

• Một lối sống lành mạnh giúp bạn chống lại nhiễm trùng
• Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc.
• Kiểm soát tốt cân nặng, tránh trường hợp thừa cân béo phì. 
• Tránh quan hệ tình dục với quá nhiều bạn tình. Sử dụng bao cao su  khi quan hệ để giúp ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Tăng cường sức đề kháng bằng cách bổ sung lợi khuẩn như ăn sữa chua không đường hoặc dùng các viên uống phụ khoa Lavima Biotic để hỗ trợ.

VI. Hiểu đúng nhất về khí hư, huyết trắng và dịch tiết âm đạo như nào?

Hiện có 3 loại dịch tiết âm đạo gồm:

• Chất nhầy cổ tử cung từ các tuyến ở đáy âm đạo (tuyến nội tiết)
• Dịch tiết bôi trơn từ tuyến tiền đình 
• Dịch tiết từ biểu mô âm đạo.

Tại Việt Nam, đối với thuật ngữ dịch tiết âm đạo thường được hiểu nhầm thay thế bằng “huyết trắng” hoặc “khí hư”. Tuy nhiên bạn cần phải hiểu đúng rằng:

1. Dịch tiết âm đạo

Là một thuật ngữ chung có thể được sử dụng để mô tả bất kỳ loại chất lỏng nào chảy ra từ âm đạo. Dịch cổ tử cung do cổ tử cung tạo ra sẽ đi qua ống âm đạo và thoát ra ngoài qua âm đạo. Chính vì vậy, dịch cổ tử cung cũng có thể được gọi là dịch tiết âm đạo. 

2. Dịch tiết cổ tử cung

Dịch tiết từ cổ tử cung có thể được chia thành 2 loại khác nhau là huyết trắng hay khí hư:

• Huyết trắng (ở đây được hiểu là dịch tiết sinh lý của cơ thể): bao gồm huyết tương thấm từ mạch máu qua thành âm đạo kèm với tế bào bong ra từ tử cung/âm đạo và 1 ít bạch huyết, tế bào tự do. Khi nói đến huyết trắng người ta thường nhắc đến vai trò nhiều hơn.
• Khí hư (ở đây được hiểu là dịch tiết bệnh lý của cơ thể): chính là huyết trắng nhưng có kèm theo vi khuẩn, vi nấm gây hại. Khi nhắc đến khí hư, người ta thường nghĩ đến các triệu chứng thay đổi bất thường của dịch tiết âm đạo.

Như vậy, Lavima.vn hy vọng bài viết này đã giúp bạn phân biệt được khí hư bình thường và khí hư bệnh lý. Ngoài ra, khi có nghi ngờ về sự thay đổi trong khí hư của mình, bạn có thể thăm khám bởi bác sĩ phụ khoa uy tín để được chẩn đoán và điều trị tốt nhất. 

Nguồn tham khảo:

(1)https://cancertrials.keckmedicine.org/blog/what-you-need-to-know-about-vaginal-discharge/

| Có thể bạn quan tâm:

• Khí hư ra bất thường: Dấu hiệu nhận biết & Cách chữa trị